Kıdem tazminatı işveren tarafından işçinin, o işyerinde çalıştığı süre boyunca kazandığı kıdemin karşılığı olarak ödenen bir tazminat türü. 4857 sayılı İş Kanunu’nun tanımladığı işçi vasfına uygun şekilde emek harcayanların, yine belli şartları sağlamaları halinde kıdem tazminatı almaya hak kazanacağı söylenebilir. Çalıştığınız işyerinden ayrılma gibi bir plan yaptığınızda ne kadar kıdem tazminatı alabileceğinizi biliyor musunuz? Peki hangi hakları ve nasıl alacağınız konusunda fikriniz var mı?
Kıdem tazminatı, en az bir yıl süre ile aynı işyerinde çalışanların verdikleri emek karşılığında almaya hak kazandıkları bir tazminat türü. Brüt tutar olarak değerlendirildiğinde, işçinin en son aldığı aylık üzerinden hesaplanır ve çalışma süresine bağlı olarak değişkenlik gösterdiğinden sabit bir tutarı vermez.
Çalışanın en az bir yıldır iş akdine bağlı olarak aynı işverenin işyerinde veya işyerlerinde çalışması koşullardan biri. Aynı işverene bağlı olarak bir yıldan az süre ile çalışan işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Kıdem tazmintından söz edebilmek için iş akdinin sona ermesi gerekir. Bununla birlikte kıdem tazminatına aykırı bir biçimde sonlandırılmaması da lazım. İş sözleşmesi yazılı veya sözlü olarak düzenlenmiş olabilir ancak iş akdinin süresiz olarak tanımlanmış olması gerekir. Haklı fesih şartının gerçekleşmesi beklenir.
İşçinin çalıştığı her tam yıl için işveren tarafından 30 günlük brüt aylık üzerinden hesaplama söz konusu. Hesaplamada çalışanın aylığına, yol ve yemek masrafı ile konut ve eğitim gibi sosyal yardımlar eklenerek bir hesaplama yapılıyor. Ayrıca sözleşme bitiminde, çalışanın en son iş gördüğü tarihte hak kazandığı son ücret baz teşkil ediyor. Kıdem tazminatı bir yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt aylık üzerinden hesaplanır ve toplamdan damga vergisi kesilir. Bununla birlikte her yıl belirlenen kıdem tazminatı tavan ücreti de önemli. Kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken, işçiye ödenecek tutar o yılki kıdem tazminatı tavan ücreti ile sınırlı kalıyor.
Kıdem tazminatı hesaplama için dikkate alınması gereken diğer ödemeler de bulunuyor. Temettü, bayram harçlığı, sağlık yardımı ve yıpranma tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, gıda ve yakacak yardımı giyecek ve yakacak yardımı, çocuk yardımı, yıllık izin ücreti, doğum ve askerlik yardımı hesaplamada dikkate alınan başlıca ödemeler olarak ortaya çıkar.
