Türkmen Eroğlu'nun kaleminden sosyal medya kullanma kılavızu.
Günümüzde ilerleyen teknolojinin getirdiği yeni alanlarda sosyal hayatımızı devam ettiriyoruz. Koronavirüs kaynaklı pandemi sebebiyle iyice bu dijitalleşme süreci hız kazandı. Artık fiziken aynı ortamlarda bulunmadan iletişim kuruyoruz ve bunu tüm yaşantımıza entegre etmeye başladık. Evden çalışma formülleri geliştirerek iş hayatını bu yöne evrimleştirdik. Belki 10 yıl sürecek olan bu dönüşüm süreci pandeminin etkisiyle, zaruri olarak 1 senede gerçekleşti. Bundan sonra virüsün etkileri bitip eski normal yaşantımıza dönsek bile yeni düzen belirli değişikliklerle beraber devam edeceğe benziyor. Sosyal medya kullanımının ve farklı yaş grupları da dahil olmak üzere kullanıcı sayısının artması sebebiyle artık sanal ortam eskisinden çok daha fazla önem arz ediyor hepimiz için. Eskiden bunun dışında kalmayı tercih edenler de şuan iş için bile olsa bu ortamda bulunmak durumunda kalıyor. Dolayısıyla bu ortamın gerekliliklerini, hassasiyetlerini, hususi bazı konuları bilmek de gerçekten önemli bir hal alıyor. Bilmediğimiz durumda, farkında olmadan birilerini mağdur edebiliyor veya birileri tarafından mağdur olabiliyoruz.
Öncelikle şu altın kuralı asla kimsenin unutmaması gerekiyor: Gerçek hayatta suç teşkil eden her şey sanal ortamda da aynı şekilde suç teşkil eder. Bir insanla sosyal medya üzerinden iletişim kurarken, karşımızda o kişi varmış gibi düşünerek hareket etmek durumundayız. Kimliğimizi gizlediğimizde, isim ve kişisel bilgilerimiz görünmüyor diye biz de görünmez olmuyoruz. Sonuçta iletişime geçmek için kullandığımız cihaz bizim kim olduğumuz bilgisini tutuyor ve kullandığımız sosyal ağın veri tabanında bilgilerimiz kayıt altına alınıyor. Yani sosyal medyada yaptığımız tüm paylaşımlardan biz sorumluyuz. Ancak bizim ismimizle, bizim hesabımızı ele geçirerek başka birileri paylaşım yaptığında da o hesabın bize ait olmadığını veya çalındığını ispatlayabiliriz rahatlıkla. Birine iftira atmak dijital dünyada gerçek hayattaki kadar kolay değildir yani. Sizin cihazınız incelendiğinde size ait tüm veriler çıkar, silinmiş veriler de çıkar o yüzden sildim bitti deme lüksümüz de yoktur. Cihazınızdan çıkmayan bir paylaşım üzerine de kimse sizi suçlayamaz.
Bir başka konu da kişisel verilerin korunmasının sizin için hayati öneme sahip olması. Sizin bilgilerinizi ele geçiren kötü niyetli biri size aklınıza dahi gelmeyecek zararlar verebilir. Bu sebeple dikkat etmeniz gereken bazı hususları sıralamak gerekirse;
♦ Dijital ortamda paylaştığınız bilgilerin kimler tarafından görülebileceği konusunda ayarlamayı doğru yapmalısınız, sosyal medyada kişisel fotoğraflarınızın ve arkadaş listenizin gizlilik ayarını sadece arkadaşlarım yapmak buna bir önlem olabilir. Çünkü sizin adınıza sizin fotoğraflarınızı ele geçirip kullanarak sahte hesap açılıp çevrenizde tanıdığınız insanlara mesaj atarak onları ekleyerek sizmişsiniz gibi davranıp para isteme, hediye kodu, çekiliş, ücretsiz telefon gibi yollarla kandırarak dolandırabilirler. Sonuç itibariyle herkese açık demek, kötü niyetli insanların da ulaşabildiği anlamına geliyor buna dikkat etmek gerekir.
♦ Kredi kartı bilgileri ve kartın önlü arkalı fotoğrafı gibi bilgileri kimseye göndermeyin, gönderdiğiniz kişinin kim olduğunu bilip emin olsanız bile, o kişini bu verileri güvenli bir şekilde koruyacağından emin olamazsınız. Siz kardeşinize gönderirsiniz bu bilgileri, sonra kardeşinizin cihazına yüklenen bir zararlı yazılım ile veya bir güvenlik açığı sayesinde bu bilgiler başkasının eline geçebilir.
♦ İnternet üzerinden alışveriş yaparken de kesinlikle “3D Secure ile ödeme” (güvenli alışveriş) seçeneğini kullanın. Bankanızı arayıp 3D Secure ile ödeme yapılmayan internet sitelerinden alışveriş yapmasını engelleyebilirsiniz. Ayrıca ek olarak da sanal kart kullanmanızı tavsiye ederim (en güvenli yöntem). Çünkü sizin adınıza oluşturulan sanal kart, eğer kredi kartıysa limiti 0 TL oluyor, alışveriş yaparken limit belirliyorsunuz ve o limit alışveriş sonunda tekrar 0 TL oluyor, o bilgiler çalınsa bile limiti 0 TL olan bir kart kimsenin işine yaramaz. Sanal kartla çalınma korkusu olmadan rahatça alışveriş yapabilirsiniz.
♦ Banka ATM lerinden para çekerken de şifrenizi mutlaka kapatarak girin, ATM üzerine yerleştirilen aparatlarla kart şifrenizi öğrenmeye çalışıyor olma ihtimaline karşın. Aparat üzerinde kamera ile hem şifrenizi öğrenip, kartı taktığınız yuva üzerindeki sistemle de siz işlemi yapıp ayrıldıktan sonra o bilgileri alan kişilerin o kartın aynısını basıp şifresini de bildikleri için hesabınızdaki parayı gidip herhangi bir ATM den çekebilirler.
♦ Sizden biri fotoğraf istediği zaman şuna dikkat edin; o fotoğrafı anneniz, babanız, eşiniz, arkadaşlarınız, patronunuz, polisler, hakimler, savcılar gördüğü zaman sizin için herhangi bir sorun olmayacaksa gönderin. Çünkü o fotoğrafları yarın biri ailenize, akrabalarınıza, arkadaşlarınıza göndermekle sizi tehdit ettiği zaman siber zorbalığa maruz kalmış olursunuz. En başta başınız ağrımayacak fotoğraflar gönderin. Attığınız kişi olmasa bile onun arkadaşı, onun cihazını ele geçiren kötü niyetli biri de bu duruma sokabilir sizi. Özellikle cinsel içerikli görüntüler üzerinden şantaj yapılma olayı çok fazla yaşanmaktadır.
♦ E-posta ve sosyal medya hesaplarınızın parolasını çok iyi belirleyin. Kesinlikle doğum tarihi, tuttuğunuz takımın kuruluş yılı, evlilik tarihiniz, memleketinizin plakası gibi sizin hakkınızda başkalarının ulaşabileceği bilgilerden oluşturmayın. Tüm parolalarınız birbirinden farklı olsun, ufak farklarla dahi olsa ayırın. Yani bir yerde parolanızı ele geçiren kişi tüm dijital hesaplarınız ele geçirmesin. Parolanızda mutlaka büyük ve küçük harfler, rakamlar ve özel işaretler (“!’^+%?&/-_) kullanmaya özen gösterin.
♦ Size mail olarak veya mesaj ile gönderilen linklere çok gerekli değilse tıklamayın. Sahte bir web sitesi hazırlayarak, size gerçekmiş gibi gösterip orada banka veya parola bilgilerinizi isteyebilirler. Size gelen hiçbir link üzerinden tıklayarak açılan sayfalara size ait bir bilgi girmeyin. Girmeniz gerekiyorsa o gönderen kurumun kendi web sayfasını elinizle adres çubuğuna yazarak manuel olarak giriş yapın. Girdiğiniz web sitelerinin başında “https://” şeklinde yazdığından emin olun. Eğer “http://” şeklindeyse yani “s” harfi orada yoksa güvenli değil demektir. Güvenli olmayan sitelere de hiçbir bilginizi girmeyin.
Tüm bu konular sizin sosyal ortamlarda daha güvenli vakit geçirebilmeniz için önemlidir. Dijital dünyada kendi güvenliğinizi sağlayabilecek en önemli kişi ilk başta sizsiniz unutmayın.
