Bonoboların, yüzde 99,6 oranında DNA'larını paylaştığı şempanzelerden daha barışçıl olduğu düşünülüyordu. Fakat insanların en yakın iki akrabası üzerine yapılan bir araştırma, erkek bonoboların erkek şempanzelerden daha saldırgan olduğunu gösterdi.
Bazı erkek bonoboların diğerlerinden çok daha fazla yavrusu olduğunu gösteren önceki çalışmaları inceleyen araştırmacılar, bunun arkasında saldırgan davranışlar yatabileceği düşüncesinden yola çıktı.
Bilim insanları Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde yer alan Kokolopori Bonobo Koruma Alanı'ndaki üç ayrı topluluktan 12 erkek bonoboyu ve Tanzanya'daki Gombe Ulusal Parkı'nda bulunan iki topluluktaki 14 erkek şempanzeyi iki yıl boyunca inceledi.
Current Biology adlı bilimsel dergide dün yayımlanan araştırmanın bulgularına göre erkek bonobolar hem fiziksel temas içeren hem de kovalama gibi fiziksel temas içermeyen saldırgan etkileşimlere şempanzelerden 2,8 kat daha fazla girdi. Sadece fiziksel temas içerenlere bakıldığındaysa bonobolar üç kat daha fazla saldırgan etkileşime girdi.
Araştırma ekibi toplamda 2 bin 47 saat izlenen bonobolarda 521, 7 bin 309 saat izlenen şempanzelerdeyse 654 saldırgan etkileşim kaydetti.
Boston Üniversitesi'nden Dr. Maud Mouginot, başyazarı olduğu çalışmanın erkek bonoboların şempanzelerden daha saldırgan olduğunu tespit etmesi hakkında şöyle diyor:
Makalenin asıl önemli bulgusu bu.
Dr. Mouginot agresif erkek bonoboların, yumurtlama döneminde olduğu için cinsel organları şişen dişi bonobolarla daha çok çiftleştiğini de kaydetti.
İki primat türünde de daha agresif erkeklerin dişilerle daha çok çiftleştiği gözlemlenirken, bonobolar saldırganlıklarını dişilere neredeyse hiç yöneltmedi. Öte yandan erkek şempanzeler dişilere daha saldırgan davranma eğilimindeydi. Araştırmacılar bunu topluluklardaki farklı güç dinamiklerine bağlıyor.
Genellikle gruplarının lideri olan dişi bonobolar, kendilerini cinsel ilişkiye zorlamaya çalışabilecek yalnız erkekleri durdurmak için ittifaklar kuruyor. Büyük ölçüde erkek egemen topluluklar oluşturan şempanze gruplarındaysa erkekler bir araya gelerek dişileri cinsel ilişkiye zorluyor ya da otoritelerine meydan okuyan erkek rakiplerini cezalandırıyor.
"Literatürden bildiğimiz üzere örneğin erkek ve dişi [bonobolar] yakın bir birliktelik kuruyor" diyen Dr. Mouginot, insanların da bu tür ilişkiler kurduğuna dikkat çekiyor. Bilim insanı bu ilişkilerin şempanzelerde görülmediğini de ekliyor.
Dr. Mouginot dişi bonoboların, erkeklerin saldırgan davranışları kendilerine yöneldiğinde bunu durdurmakta tereddüt etmeyeceğinin altını çiziyor. Öte yandan bunu başkalarına yöneltildiğine çekici buluyor olabilirler.
Araştırmada bonoboların çoğunlukla birebir münakaşalara girdiği de bulundu. Erkek bonobolar arasındaki saldırgan eylemlerin yalnızca yüzde 1'inde primatların ekip oluşturduğu kaydedilirken, şempanzelerde bu oran yüzde 13'tü.
Bir grupla kavga etmenin zarar görme ihtimalini artırmasından dolayı bu durumun şempanzelerin bu tür eylemleri daha nadir sergilemesinin açıklaması olabileceği düşünülüyor. Bu primatların zaman zaman birbirini öldürdüğü bilinirken, bonobolar arasında böyle bir olay hiç gözlemlenmedi.
Mouginot şöyle diyor:
Bu daha riskli çünkü elbette karşınızda birkaç kişi varsa, fena halde dayak yiyebilirsiniz.
