Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanan geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve doğum izni gibi durumlarda çalışanlara destek sağlıyor. Ancak son dönemde yapılan yasal düzenlemelerle birlikte hesaplama yönteminde değişiklik yapıldı.
#2
2021 yılına kadar geçici iş göremezlik ödenekleri ve sürekli iş göremezlik gelirleri, sigortalının son 3 aylık brüt ücret ortalaması esas alınarak hesaplanıyordu. Yatarak tedavi görenlere ortalama brüt ücretin yarısı, ayakta tedavi görenlere ise üçte ikisi oranında ödeme yapılıyordu. Ancak, düşük ücretle çalışan bazı sigortalıların doğum izni öncesinde maaşlarını yüksek göstermek suretiyle daha fazla ödenek almaları nedeniyle 2021 yılında kanunda değişikliğe gidildi.
#3
İŞ KAZASI VE HASTALIKLARDA FARKLI UYGULAMA Yeni düzenlemeyle iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında 3 aylık ücret ortalaması uygulaması korunurken, hastalık ve doğum izinleri için geçici iş göremezlik ödeneği artık son 12 aylık brüt ücret ortalaması üzerinden hesaplanıyor.
#4
Bu değişiklik, özellikle yüksek enflasyon nedeniyle maaşları 6 ayda bir zam gören çalışanların rapor paralarını düşürdü. Ancak asgari ücretli çalışanlar bu değişiklikten etkilenmeyecek; çünkü ödenekte esas alınan günlük kazanç asgari ücretin altında olamıyor.
Örneğin, 12 Şubat 2025’te 16 hafta doğum iznine ayrılan bir çalışan için hesaplama yapıldığında: Ocak 2025 brüt maaşı: 50.000 TL Temmuz - Aralık 2024 arası maaşı: 40.000 TL Şubat - Haziran 2024 arası maaşı: 30.000 TL
Eski hesaplama yöntemiyle günlük 962,96 TL olan rapor parası, yeni yöntemle 814,81 TL’ye düşerek toplamda 107.952 TL yerine 91.259 TL olarak hesaplandı. Bu durumda çalışan, 16.692 TL kayba uğramış oldu.
Anayasa Mahkemesi, geçici iş göremezlik ödeneğinde hastalık ve doğum izni ile iş kazası ve meslek hastalığı arasındaki farkın eşitlik ilkesine aykırı olduğuna karar verdi.
Bu kararın ardından yapılan düzenleme ile iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında da geçici iş göremezlik ödeneği, son 3 ay yerine 12 aylık brüt ücret ortalaması üzerinden hesaplanmaya başlandı. Böylece, iş kazası geçiren ya da meslek hastalığına yakalanan sigortalılar da yeni hesaplama yöntemiyle daha düşük ödenek alacak.
Düzenleme, 21 Aralık 2024 itibarıyla yürürlüğe girdi. Ancak iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az yüzde 10 oranında kaybeden sigortalılara bağlanan sürekli iş göremezlik geliri hesaplamasında değişiklik yapılmadı.
Sürekli tam iş göremezlik geliri, son 3 aylık ortalama brüt ücretin yüzde 70’i olarak hesaplanmaya devam edecek ve bu nedenle sürekli iş göremezlik gelirinde bir düşüş yaşanmayacak.
