Karaciğer genel olarak safra üretir, sindirime yardımcı olur, proteinler oluşturur, besinleri enerjiye dönüştürür, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan maddeler oluşturur ve vücuttan bakteri ve toksinleri atarak bağışıklık sistemini destekler.
Yağlı karaciğer hastalığı (steatoz), karaciğerde aşırı yağ birikmesinden kaynaklanan en yaygın karaciğer hastalığıdır. Sağlıklı bir karaciğer az miktarda yağ içerir. Yağ, karaciğer ağırlığının yüzde 5 ila 10'una ulaştığında bir sorun haline gelir. Karaciğer yağlanması çoğu durumda ciddi sorunlara neden olmaz veya karaciğerin normal işleyişine müdahale etmez. Ancak bazı hastalarda (yüzde 7 ila 30) hastalık zamanla kötüleşir.
Alkole bağlı olan ve olmayan karaciğer yağlanması türü vardır. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması hastalığı, genellikle aşırı kilolu ve alkol kullanmayan görülür. Nedeni hala belirsizdir, ancak obezite ve tip 2 diyabet, yüksek kan yağı, hipertansiyon ve bazı ilaçların alınması hastalığın gelişimine katkıda bulunur. Alkolik yağlı karaciğer hastalığı ise aşırı alkol tüketiminin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
KARACİĞER PROBLEMLERİNİN ERKEN BELİRTİLERİ
Bazı insanlar sorunlu bir karaciğerle doğar, bazıları ise zararlı kimyasallara, virüslere veya aşırı alkol tüketimine maruz kalmaları nedeniyle hayatları boyunca karaciğer hasarı yaşar. Karaciğer sorunlarının erken belirtileri asla göz ardı edilmemelidir.
Cilt Değişiklikleri
Karaciğer problemlerinin en erken belirtilerinden biri ciltte ani değişikliklerdir. Normal cilt renginin kaybolması veya sarımsı bir ton alması ve gözlerin ve tırnakların beyazlarının sararması bu değişikliklerden en yaygın olanlarıdır. Bu belirtiler, karaciğerin vücuttan toksinleri olması gerektiği gibi atmaması ve bu nedenle bilirubinin deri altında birikmesi nedeniyle oluşur.
Kaşıntılı veya Aşırı Duyarlı Cilt
Karaciğer problemlerinin erken belirtileri genellikle ciltte ortaya çıkar. Karaciğer problemlerinde kaşıntılı cilt zamanla daha da kötüleşir veya cilt dokunmaya karşı daha hassas hale gelir ve kolayca iltihaplanabilir. Nemlendiricilerle cilt nemini korumak semptomları hafifletebilir.
İdrar ve Dışkıdaki Değişiklikler
Bazı insanlar, idrar renginde koyulaşan bir değişiklik nedeniyle karaciğer sorunlarının belirtilerini fark edebilir ve ilk olarak susuzluktan şüphelenebilir. Ancak vücudunuza yeterince sıvı aldıktan sonra bile idrarınız berrak değilse, bu muhtemelen bir karaciğer problemidir. Ayrıca dışkı rengindeki soluk, kanlı veya koyu renkteki değişiklikler karaciğer fonksiyon bozukluğunu gösterir.
Karın Ağrısı
Karnın alt kısmında kramp veya ağrı ile karında gaz ve basınç görülmesi karaciğer fonksiyon bozukluğunun erken belirtilerinden biridir. Sorun zamanla kötüleşirse asit de gelişebilir. Asit, karın bölgesinde akciğerlere yaptığı baskı nedeniyle nefes almayı imkansız hale getirecek kadar belirgin olabilen bir sıvı birikimidir.
Tükenmişlik
Güçsüzlük, yorgunluk veya kronik yorgunluk gibi değişiklikler de karaciğer problemlerinin erken bir işareti olabilir. Vücudun daha fazla dinlenmeye ihtiyacı olur. Listelenen diğer semptomlarla birlikte kendinizi güçsüz ve yorgun hissediyorsanız, mutlaka bir uzmana başvurun.
KARACİĞER İÇİN EN İYİ 5 YİYECEK
Sağlıklı bir karaciğer için sağlıklı beslenmek, günde bir ila iki litre su içmek, günlük egzersiz yapmak ve çok miktarda sebze, özellikle hindiba, roka, lahana ve benzerleri gibi koyu yeşillikleri ve meyveleri yemek gerekir. Zeytinyağı ve balık açısından zengin Akdeniz tipi beslenme karaciğer sağlığı için çok iyidir çünkü zeytinyağı ve balık karaciğerin güvenli koruyucularıdır.
Karaciğer hastalıklarında genel olarak yasaklı gıdalar arasında unlu mamüller ve mayalı hamur, yağlı soslarla birleştirilmiş makarna, yağlı et, sosis ve salam gibi işlenmiş etler, olgunlaşmamış veya çok tatlı meyveler, çok miktarda ceviz, fındık, badem, mayonez ve yağlı soslar, alkol ve konserve bulunur.
Karaciğeri temizleyen ve sağlığını iyileştiren gıdalar da vardır.
Koyu Yeşil Yapraklı Sebzeler
Pazı, lahana, kara lahana ve benzeri sebzeler klorofil ve karaciğer temizleyicileri olarak işlev gören ve karaciğer hücrelerinin korunmasına katılan çok sayıda antioksidan açısından son derece zengindir.
Acı Sebzeler
Enginar, kuşkonmaz, hindiba, roka, karahindiba, brokoli, lahana ve karnabahar karaciğerin enzimatik aktivitesini artıran ve toksik maddelerin etkilerini yok eden glukozinolatlar içerir.
Kök Sebzeler
Başlıca havuç, pancar ve maydanoz karaciğerden toksinlerin atılması için gerekli olan enzimlerin etkisini artıran biyolojik olarak aktif maddeler ve mikro besinler içerir. Bu nedenle taze ev yapımı meyve sularında kullanılması tavsiye edilir.
Taze Meyveler
Uzmanlar, çoğunlukla kan kolesterolünü düşüren elma, armut ve çilek gibi pektin açısından zengin meyveleri tavsiye eder.
Turunçgiller
Safra üretimini ve dolayısıyla atık ürünlerin çözünmesine ve ortadan kaldırılmasına yardımcı olan yüksek miktarda C vitamini içeren turunçgiller de karaciğer için bir diğer iyi besindir. Ayrıca karaciğer yağlanması olan hastalarda yağların parçalanmasını hızlandırır.
