Fransa’nın üretime geçtikten sonraki 10 yılda bir çok ülkeyle satış müzakereleri yürütmesine rağmen ihraç etmeyi başaramadığı ancak son zamanlarda adını iyice duyuran hatta Yunanistan'a da satışlarıyla gündeme gelen savaş uçağı Rafela için Suudi Arabistan da harekete geçti.
2004’ten itibaren, İsviçre, Hollanda, Güney Kore, Fas, Birleşik Arap Emirlikleri, Singapur ve Brezilya ile satış için görüşmeler gerçekleştirilmiş fakat başarılı olunamamıştı.
Jacques Chirac, Nicolas Sarkozy ve François Hollande dönemlerini kapsayan bu uzun bekleyiş, seri şekilde ticari başarısızlıklarla sonuçlanmış, Savaş uçağı Fransa’daki adı 'satılamayan uçak' olarak kayda geçmişti.
Ancak söz konusu uçağın daha sonra Mısır ve Katar’a, Hindistan’a ve ardından da Yunanistan'a satışı Fransa'yı umutlandırdı.
Dassault Aviation CEO'su, iki tarafın görüşmelere başladığına dair haberlerin ilk kez ortaya çıkmasından altı hafta sonra, Suudi Arabistan'ın 54 Rafale uçağı satın almak için müzakerelerde bulunduğunu doğruladı.
Buna paralel olarak Fransız üretici Hindistan ile de donanması için 26 jeti kapsayan bir Rafale anlaşması imzalamayı planlıyor.
Geçtiğimiz hafta Savunma Gazetecileri Derneği'ne konuşan Eric Trappier, "Suudi Arabistan'ın geleneksel olarak İngiliz" uçaklarını satın almasına rağmen, Almanya'nın Suudi Arabistan'ın Yemen'deki iç savaşa müdahalesi nedeniyle Eurofighters için yaptığı milyar dolarlık teklifi tartışmalı bir şekilde engellemesinin ardından Riyad'ın Dassault ile temasa geçtiğini söyledi.
Trappier anlaşmazlıktan hiç söz etmese de "çatışma dönemleri pek olumlu olmasa ve tartışmaları biraz yavaşlatsa da" Suudi Arabistan'dan gelen 54 Rafale talebinin "Orta Doğu'daki krizden bağımsız" olduğu yorumunu yaptı.
Suudi Arabistan Ağustos 2006’da 72 Typhoon savaş uçağı tedarik etmek üzere bir anlaşma imzalamış ve bu uçaklar 2008-2017 yılları arasında teslim edilmişti. Mart 2018’de ilave 48 Typhoon uçağı için bir niyet anlaşması imzalanmıştı.
Ancak Temmuz 2023’te Birleşik Krallık tarafından müzakere edilen potansiyel sipariş Almanya tarafından engellenmiştir.
İlk sözleşmenin (Mısır ile) imzalandığı 2015 yılından bu yana ihracat pazarında satılan 285 Rafale'in 171'i Riyad'ın komşuları, özellikle de F4 standardında 80 Rafale ile Birleşik Arap Emirlikleri, 36 ile Katar ve 55 ile Mısır tarafından satın alındı.
Hindistan da 36 adet satın aldı ve şu anda uçağın 26 deniz versiyonu için görüşmelerini sürdürüyor.
Konuyla ilgili açıklamalarına devam eden Dassault Aviation İcra Kurulu Başkanı Eric Trappier, "Bu görüşmelerde kararlı olmamız gerekiyor," dedi.
Avrupa yanlısı bir tavır takınan Trappier, Avrupa savaş uçağı pazarını domine eden ve bu süreçte Rafale'i kazançlı üretim sözleşmelerinde geride bırakan F-35 programını hedef aldı.
"Avrupa zaten F-16 gibi ABD uçaklarının hakimiyetindeydi, dolayısıyla bu her zaman vardı, ancak bugün, deniz operasyonları için NATO irtibat 11 ve havadan havaya iletişim teknolojisi için F-16 dışında, F-35 yalnızca kendisiyle birlikte çalışabilir durumda."
Trappier bu uçağın "diğer savaş uçakları ve insansız hava araçlarıyla birlikte yüksek koordinasyonlu pilotajla" görev yapacağını söyledi.
4 Temmuz 1986’da ilk test uçuşunu gerçekleştiren Rafale’ler aslında kendinden önceki Mirage serisinin geliştirilmiş hali.
Fransız havacılık endüstrisinin duayeni Marcel Dassault’nun ölümünden 3 ay sonra gerçekleşen test uçuşuyla başlayan serüven, aslında 1966’da Mirage F1 ve 1978’de Mirage 2000 modellerinin test sürüşünün devamıydı. 2015 yılına kadar süren satış başarısızlıklarıyla endişeli bir yol izledi.
Çift reaktöre sahip Rafale’ler karadan ve savaş gemisinden havalanabiliyor. Aslında Rafale savaş uçaklarının en önemli farklılığı da burada.
Hava savunma, önleme, keşif, kara ve denizde nokta atışları, nükleer bomba taşıma kapasitesi gibi özelliklere sahip Rafale uçağı, ağırlığının 1,5 katı yük taşıyabiliyor.
15,3 metre uzunluğundaki uçağın kanat genişliği 10,9 metre, yüksekliği ise 5,3 metre. Uçağın tek ve iki kişilik versiyonları bulunuyor. Saatte 2 bin 200 kilometre hızda uçabilen Rafale’ler, 400 metrelik bir mesafede havalanabiliyor.
Rafale’lerin bir başka özelliği ise Amerikan savaş gemilerinden havalanabilen tek yabancı savaş uçağı olması. Yeni nesil M-88 motoru ile uçan Rafale’ler Fransız hava kuvvetlerinin 2040 yılına kadar kullanacağı savaş uçağı olarak belirlendi.
