Kur ve enflasyon çıkışını kullanarak fırsatçılık yaparak A’dan Z’ye tüm ürünlere zam yapan fırsatçı firmalara, dövizdeki sert düşüş sonrasında “zamları geri alın” çağrısı yağıyor.
Dövizin çıkışını kullanan fırsatçılar, özellikle gıda fiyatlarında kur ve enflasyon artışının kat kat üzerinde zam yaptı. Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün Kabine Toplantısı sonrası yaptığı açıklamalarından ardından kurdaki sert düşüşe rağmen raf ve vitrin fiyatlarında hiçbir değişiklik olmadı.
İŞLETMELERE ÇAĞRI
Emlakçılardan araba satıcılarına, marketlerden bakkallara kadar fiyatlarda hiç indirim yapılmadı. Hem vatandaşlar hem de sektör temsilcileri indirim bekliyor. Tüketici dernekleri peş peşe açıklamalarla kur bahanesiyle fiyat artımına giden işletmelere seslenirken, Ticaret Bakanlığını da denetimlerini daha da sıklaştırması çağrısında bulundu. Sektör temsilcileri “indirim” beklentilerini şöyle anlattı:
HIZLI ŞEKİLDE GÜNCELLEYİN
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç: Spekülatif ve manipülatif artışlar bir kenara konuldu ve yeni bir döneme geçildi. Buna bağlı olarak, tüm iş dünyasının fiyatlarını hızlı bir şekilde güncelleyeceğini öngörüyoruz. Yani burada kesinlikle şuna tahammülümüz yok, fiyatlar roket hızında çıkıp paraşüt hızında inmemeli. Dolayısıyla ben buradan temsil ettiğim İstanbul iş dünyasına açık çağrıda bulunuyorum. Döviz fiyatlarında bu ortaya çıkan hızlı düzeltmeye bağlı olarak, fiyatların da çok hızlı ve etkin bir şekilde güncellenmesi gerekiyor. Daha istikrarlı, stabil ve hesaplanabilir bir döneme girdik. Kararları destekliyoruz.
REVİZE EDELİM
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran: Türk lirasına güven sağlayan bu adımların kısa sürede sonuç vereceğine ve kurdaki dalgalanmayı sonlandıracağına inanıyoruz. Türkiye’nin kalkınması ve büyümesi için yatırımların desteklenmesi, istihdamın ve üretimin artması gerekiyor. Türkiye Ekonomi Modeli ile hükümetimiz bunu gerçekleştirmek için her türlü desteği veriyor. Bizzat Sayın Cumhurbaşkanımızın güçlü desteği söz konusu. Biz iş dünyası olarak başta KOBİ’lerimiz olmak üzere tüm işletmelerimiz için üretim ve yatırım odaklı büyüme modelinin ülkemizin sürdürülebilir büyümesi açısından bir fırsat olduğunu düşünüyoruz. Buradan, ATO üyelerimize de reel sektöre de seslenmek istiyorum. Mevcut koşulları kendi işlerimize adapte edelim, kurlardaki gerilemeyi dikkate alarak fiyatlarımızı güncelleyelim, revize edelim.
YAPILALARI SÜRATLE İNDİRİN
TİM Başkanı İsmail Gülle: Ülke olarak dayanışma içinde olmalı, birbirimize sahip çıkmalıyız. Zor günleri bu şekilde rahatlıkla geçebiliriz. Akaryakıt zammı iptal edildiği gibi diğer tüm ürünlerdeki zam da iptal edilmeli. Geçmişte de bu resmi yaşadık. Sakin kalarak bu durumu atlatabiliriz. Fiyatların geri geldiğini yeni yıldan itibaren göreceğizdir.
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu: Kur yükselince temel gıda ürünlerine, temel temizlik ürünlerine, otomobil fiyatlarına, ev kiralarına büyük oranda zam yapıldı. Şu an kur yüzde 40’a yakın gerilemesine rağmen ürün etiketleri değiştirilmedi. 32’li bir tuvalet kağıdı fiyatı önceden 50 TL iken şimdi 150 TL. Bu fiyatların süratle indirilmesi gerekir.
FAHİŞ FİYATI ŞİKAYET EDİN
Tüketici Sorunları Derneği Başkanı Dr. Deniz Öner: Piyasanın çok üstünde fiyatlar varsa, kurdaki yükselişi fırsat bilip fahiş fiyattan satanlar için Ticaret Bakanlığının haksız fiyat artışı ile ilgili mobil uygulaması var. Vatandaş buradan fahiş fiyatı görsellerle destekleyip şikayette bulunabilirler ya da Alo 175 ile de şikayette bulunabilirler ve denetim talep edebilirler. Ticaret Bakanlığının kurduğu Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, gerektiğinde idari para cezası uygulayacak.
AKARYAKITTA YÜZDE 15 DÜŞÜŞ
Döviz kurunda yaşanan düşüşe bağlı olarak akaryakıt fiyatlarına önceki geceden itibaren yansıyacak zammın durdurulmasının ardından bu hafta içinde fiyatlarda daha da indirim bekleniyor. Enerji sektörü temsilcileri, döviz kurlarında başlayan düşüşün akaryakıt fiyatlarına olumlu yansıyacağını belirtti.
BU HAFTA YANSIR
Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş, dolarda yaşanan sert düşüşün akaryakıt fiyatlarını da etkileyeceğini belirterek, “Hesaplamalarımıza göre akaryakıt fiyatlarına kısa zamanda yansıyacak ciddi bir düşüş bekliyoruz” dedi. Aktaş, kurdaki düşüş nedeniyle bu hafta içinde benzin, motorin ve LPG ürünlerinin tamamına yansıyacak bir indirim beklendiğini söyledi.
POZİTİF ETKİLEDİ
Global Enerji Derneği Başkanı Murat Dilek de dövizdeki düşüşün, enerji piyasasındaki fiyatlandırmalara da yansıyacağına işaret ederek “Atılan adımlarla akaryakıtta fiyatın düşmesi bekleniyor. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün yüzde 15’lere varacağını düşünüyorum. Adımlar piyasayı pozitif etkiledi” diye konuştu.
ZAM DURDURULDU
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), akaryakıt fiyatlarına önceki geceden itibaren yansıyacak artışların durdurulduğunu açıklayarak “Dövizdeki düşüş en kısa süre içerisinde pompa fiyatlarına da yansıyacaktır” denilmişti.
MARKET FİYATLARI AYNI
Kurdaki sert iniş ilk olarak akaryakıtta kendini hissettirdi. Benzine 62 kuruş, motorine 55 kuruş, otogaza ise 57 kuruş zam kararı alınmıştı. Ancak kurdaki düşüşün ardından zam geri çekildi. Perşembe gününden itibaren de benzin ve motorinde 1,5 TL’ye varan indirimler bekleniyor. Otomotiv markaları da indirime gitti. Citroen, Opel ve Peugeot dün itibarıyla tüm modellerinde fiyatları ortalama yüzde 10-11 arasında indirdiğini açıkladı. Renault Mais de ortalama yüzde 20 indirim planladığını açıkladı. Ancak fırsatçılığa devam eden bazı otomotiv firmaları ise dün yaptığı açıklamalarla fiyatlarını sabit tuttu. Son aylarda İstanbul’da satışa çıkan yeni konutlarda metrekare fiyatı 20-30 bin bandına gelmişti. Yeni projelerde kur yükseldikçe fiyata yansıtılmış, bu durum 2. el piyasasına da yansımıştı. Dün döviz kurundaki çakılmaya rağmen herhangi bir güncelleme yapılmaması dikkat çekti.
VATANDAŞLAR BÜYÜK MARKETLERİ ARADI
Marketler ve bakkallarda özellikle gıdada yaşanan fiyat artışları vatandaşı zor duruma sokmuştu. Dolardaki düşüş sonrası ilk günde gözler marketlere çevrildi. Büyük marketlerin sosyal medya hesapları ve telefonları vatandaş talepleriyle doldu. Vatandaşlar “Dolar artınca fiyat artışına gidenler, şimdi fiyatları düşürecek mi?” diye sordu. Ürün fiyatları arasında en çok merak edilen ise ayçiçek yağı oldu. Dün itibariyle yağ fiyatlarında da bir değişiklik olmadı.
